Türkiye Dinler Tarihi Derneği, kuruluşundan bu yana çeşitli tarihlerde anma toplantıları ile Dinler Tarihinin temel ve önemli konuları hakkında sempozyumlar gerçekleştirmiştir. Bu toplantılara ve sempozyumlara alanında uzman akademisyenler katkı sağlamıştır. Dernek, bu sempozyumlarda sunulan bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları isimli yayınlarla okuyucuları ile buluşturmuştur.
Türkiye’deki Dinler Tarihçilerini bilimsel amaçlı ve geniş katılımlı olarak bir araya getiren ilk toplantı, Prof. Dr. Ekrem SARIKÇIOĞLU’nun öncülüğünde, 24-25 Eylül 1992 tarihinde, Samsun’da gerçekleştirilmiştir. Bu sempozyumda sunulan bildiriler, Türkiye I. Dinler Tarihi Araştırmaları Sempozyumu adıyla yayınlanmıştır. Ancak bu tarihte Dinler Tarihi Derneği henüz kurulmamıştı. Dinler Tarihi Derneği, bu toplantıdan iki yıl sonra, 1993 yılında Ankara’da kurulmuş ve ilk resmi toplantısını da 1994 yılında gerçekleştirmiştir.
Dinler Tarihi Derneği’nin ilk faaliyeti, 16 Haziran 1995 tarihinde gerçekleştirdiği “Ölümünün 3. Yılında Prof. Dr. Hikmet TANYU” konulu anma toplantısı olmuştur. Dernek, 17-18 Haziran 1995 tarihinde de, “Tartışılan Değerler Açısından Türkiye” konulu bir sempozyum gerçekleştirmiştir.
Dernek, 1996 yılı faaliyeti olarak, ölümünün birinci yılı münasebetiyle 7 Kasım 1996’da, Prof. Dr. Günay TÜMER için bir anma toplantısı düzenlemiş ve 8-9 Kasım 1996 tarihinde, Ankara’da, “Türkiye II. Dinler Tarihi Araştırmaları” sempozyumunu gerçekleştirmiştir. Bu sempozyumda Dinler Arası Diyalog ve Yeni Dini Hareketler (I), Türklerde ve Türk Dünyasında Dini Anlayış (II), Dinler Tarihi Çalışmaları ve Metodoloji (III) konularında bildiriler sunulmuştur. Derneğin 1995 ve 1996 yılında gerçekleştirdiği iki anma toplantısı ile birlikte, adı geçen sempozyumda sunulan bildiriler bir araya getirilmiş ve Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nin kendine özgü ilk periyodik yayını olarak Dinler Tarihi Araştırmaları I adıyla 1998 yılında yayınlanmıştır.
Dinler Tarihi Derneği, Dinler Tarihi alanında yapılacak araştırmaları teşvik etmek ve yapılmış olan çalışmaları tanıtmak amacıyla, “Dinler Tarihi Açısından Din ve Din Anlayışı” konulu III. Dinler Tarihi Araştırmaları Sempozyumunu, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi işbirliği ve Prof. Dr. Mehmet AYDIN’ın davetiyle, 20-21 Kasım 1998 tarihinde, Konya’da gerçekleştirmiştir. Dernek, bu sempozyumda sunulan bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları II adıyla 2000 yılında yayınlamıştır. Bu sempozyumda sunulan bildiriler, Türkiye’de hatta dünyada önemli bir konu olan çeşitli dinlerde “Din” ve “Din Anlayışı”na ışık tutacak ve dinin ve dinlerin anlaşılmasına katkı sağlayacak nitelikte olmuştur.
Dinler Tarihi Derneği’nin bir sonraki faaliyeti, 9-10 Haziran 2001 tarihinde, Ankara’da gerçekleştirdiği “2000. Yılında Hıristiyanlık: Dünü, Bugünü ve Geleceği” konulu sempozyum olmuştur. Evrensel dinlerden biri olan ve mensupları dünya nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan Hıristiyanlığın, üçüncü bin yıla girerken, bir sempozyumda çeşitli yönleriyle ele alınması oldukça ilgi çekmiştir. Doğu-Batı yakınlaşmasının hızla gelişmesi, Avrupa ile Türkiye arasındaki ilişkilerin artması ve Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılma teşebbüsleri, kültürler arası ve toplumlar arası ilişkilerin gelişmesi, Türk milletine mensup birçok insanın Batı ülkelerinde yaşaması ve özellikle son yıllarda inanç turizmine olan ilginin artması, bu sempozyumun konusunu belirlemede etkili olan diğer faktörler olmuştur. 09-10 Haziran 2001 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilen “2000. Yılında Hıristiyanlık: Dünü, Bugünü ve Geleceği” konulu uluslar arası sempozyum, Günümüzde Türkiye’de Hıristiyan Cemaatler (I), Hıristiyanlığın Ortaya Çıkışı ve Kurumsallaşması-1 (II), Hıristiyanlığın Ortaya Çıkışı ve Kurumsallaşması-2 (III), Hıristiyanlıkta Anlayış Farklılıkları (IV), Hıristiyanlık ve Yeni Dini Hareketler (V), Hıristiyanlık, Dinler Arası İlişkiler ve Misyonerlik Faaliyetleri (VI), Hıristiyanlık ve Türkler (VII) konularında olmak üzere 7 oturum ve değerlendirme oturumu ile birlikte toplam 8 oturum halinde gerçekleştirilmiştir. Sempozyuma Almanya ve Fransa’dan iki bilim insanı tebliğci olarak katılmıştır. Katılımcılardan biri olan Uluslar Arası Dinler Tarihi Derneği (IAHR) Başkanı Prof. Dr. Peter ANTES, “The Beginning of the Christian Hierarchy and Its Development” konulu bir bildiri sunmuştur. Diğer katılımcı, Fransa’dan gelen Prof. Dr. Liliana VANA ise, “Les Judeo-Chrétiens Aux Premiers Siécles” konulu bir bildiri sunmuştur. Bunların dışında sempozyuma, Türkiye’deki dini azınlık temsilcileri, akademisyen Dinler Tarihçiler ve bir inanç turizmi uzmanı bildiri sunmak üzere katılmıştır. Bu sempozyumda sunulan bildiriler, Dinler Tarihi Araştırmaları III-Hıristiyanlık: Dünü, Bugünü ve Geleceği adıyla 2002 yılında Ankara’da yayınlanmıştır.
Bu tarihte Uluslar Arası Dinler Tarihi Derneği (IAHR) Başkanı olan Prof. Dr. Peter ANTES’in bu sempozyuma bizzat katılması yeni gelişmelere yol açmıştır. ANTES, katıldığı sempozyumdan etkilendiğini belirtmiş, Dinler Tarihi Derneği’nin Uluslar Arası Dinler Tarihi Derneği’ne üye olması teklifinde bulunmuş ve derneğimizin uluslararası bilim çevrelerinde tanınmasına yardımcı olacağını ifade etmiştir. Derneğin Yönetim Kurulu, bu konuyu Genel Kurul’un gündemine taşımış ve gerekli değerlendirmelerden sonra, üyelik müracaatı için süreci başlatmıştır. Bu çerçevede, önce, Dinler Tarihi Derneği isminin başına Türkiye adının eklenmesi için gerekli izinleri almış, böylece Bakanlar Kurulu Kararı ile derneğin adı TÜRKİYE DİNLER TARİHİ DERNEĞİ olmuştur. Dernek yetkilileri, bu süreçte Uluslar Arası Dinler Tarihi Derneği’ne (International Association for the History of Religions / IAHR) üyelik konusundaki çalışmalarını sürdürmüş, 22 Mayıs 2004 tarihinde tam üyelik için resmi başvuruyu yapmıştır. IAHR yetkililerinin yaptığı değerlendirmelerden sonra, Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nin yaptığı üyelik başvurusunun kabul edildiğine dair resmi yazı Eylül 2004 tarihinde bildirilmiştir. Nisan 2005’de Tokyo’da toplanan IAHR Genel Kurulu’nun aldığı resmi karar ile TAHR’nin (Turkish Association for the Hıstory of Religions) IAHR’ye üyeliği resmen gerçekleşmiştir.
Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nin, Avrupa Din Bilimleri Derneği’ne (European Association for the Study of Religions / EASR) daha önce yapmış olduğu üyelik başvurusu değerlendirilmiş ve Prof. Dr. Tim JENSEN’in başkanı olduğu bu kuruluşun 13 Mayıs 2004 tarihli toplantıda aldığı kararla üyeliğe resmen kabul edilmiştir. Prof. Dr. Tim JENSEN aynı zamanda IAHR’nin Nisan 2005 yılında Japonya’da (Tokyo) yapılan Genel Kongresinde IAHR genel sekreterliğine seçilmiştir. Türkiye Dinler Tarihi Derneği (Turkish Association for the History of Religions / TAHR) halen, hem EASR’nin hem de IAHR’nin resmi üyesi olarak faaliyetlerine devam etmektedir.
Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yönetim Kurulu, derneğin kuruluş amacına uygun olarak, sempozyum konularını belirlerken, dünyada en çok mensubu bulunan dinleri sırasıyla ele almayı, bununla birlikte dünyadaki ve Türkiye’deki yeni gelişmeleri dikkate almayı hedeflemişti. Bu çerçevede, 20-21 Kasım 1998 tarihinde, Konya’da gerçekleştirilen sempozyumdan itibaren sırasıyla; Dinler Tarihi Açısından Din ve Din Anlayışı, Hıristiyanlık, Yahudilik ve İslam konularını ele almayı planlıyordu. Fakat özellikle 11 Eylül olayları, Hıristiyan-Müslüman ilişkilerine tesiri bağlamında “İslam” konusunun daha önce ele alınmasını gerektirmiştir. Böylece 1-2 Kasım 2003 tarihinde gerçekleştirilen sempozyumun konusu “Müslümanların Diğer Din Mensuplarıyla İlişkilerinde Temel Yaklaşımlar” olmuştur. Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nin Ankara’da gerçekleştirdiği bu sempozyum; İslam ve Diğer Dinlere Genel Bakış (I), Müslüman-Yahudi İlişkileri (II), Müslüman-Hıristiyan İlişkileri (III), Günümüz Meseleleri ve İslam (IV) konularında olmak üzere 4 ve değerlendirme oturumu ile birlikte toplam 5 oturum halinde gerçekleştirilmiştir. Dernek, bu sempozyumda sunulan bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları IV (Müslümanlar ve Diğer Din Mensupları) adıyla Eylül 2004 tarihinde yayınlamıştır.
Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nin bilimsel faaliyetleri, 1-2 Ekim 2005 tarihinde, Ankara’da gerçekleştirdiği “Dinler Tarihçileri Gözüyle Türkiye’de Misyonerlik” konulu sempozyumla devam etmiştir. Sempozyum; Misyonerlik ve Tarihi Gelişimi (I), Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Misyonerlik (II), İç Anadolu’da Misyonerlik (III), Marmara ve Karadeniz Bölgesinde Misyonerlik (IV), Akdeniz ve Ege Bölgesinde Misyonerlik (V), Misyonerliğe Karşı Tedbirler (VI) konularında olmak üzere 6 ve değerlendirme oturumu ile birlikte toplam 7 oturum halinde gerçekleştirilmiştir. Dernek, bu sempozyumda sunulan bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları V (Dinler Tarihçileri Gözüyle Türkiye’de Misyonerlik) adıyla Kasım 2005’te yayınlamıştır. Türkiye Dinler Tarihi Derneği, kuruluş amacına uygun olarak imkanlar ölçüsünde yaklaşık iki yılda bir sempozyumlar düzenlemek suretiyle faaliyetlerine devam etmiştir.
Türkiye Dinler Tarihi Derneği, Uluslararası Dinler Tarihi Derneği (IAHR) ile birlikte 22-23 Ekim 2007 tarihlerinde “Sekülerizm ve Dini Canlanma” konulu uluslararası bir sempozyum düzenlemiştir. Sempozyuma yurt dışından IAHR Başkanı Prof. Dr. Rosalind HACKETT (Amerika), Önceki IAHR Başkanı Prof. Dr. Peter ANTES (Almanya), IAHR Genel Sekreteri Tim JENSEN (Danimarka), Prof. Dr. İvan STRENSKI (Amerika), Prof. Dr. Christoph BOCHINGER (Almanya), Prof. Dr. Liliana VANA (Fransa), Prof. Dr. Brian BOCKING (İngiltere), Prof. Dr. Gustavo BENAVIDES (Amerika), Prof. Dr. Bory KOSMIN (Amerika) katılmış ve bildiri sunmuşlardır. Türkiye’den de farklı alanlardan bilim insanlarının katılımı ile dört oturum halinde gerçekleştirilen Sempozyumda “Sekülerleşme” çeşitli yönleriyle incelenmiştir. Sempozyum; Kavram Analizi: Laiklik, Sekülerleşme, Modernite, Dini Canlanma (I), Dinlerdeki Sekülerleşmeye İlişkin Düşünceler ve Tutumlar (II), Sekülerleşme ve Türkiye (III), Sekülerleşme ve Dinin Geleceği Üzerine Düşünceler (IV) konularında gerçekleştirilmiştir. Sempozyum bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları VI- Sekülerleşme ve Dini Canlanma adıyla yayınlanmıştır.
Türkiye Dinler Tarihi Derneği, kuruluşundan itibaren düzenli olarak yaptığı ulusal veya uluslararası sempozyumların sekizincisini Dinler Tarihi konusuna ayırmıştır. Türkiye’de Cumhuriyet döneminde bilimsel anlamda ilk Dinler Tarihi çalışmalarının yapıldığı Ankara Üniversitesi ilahiyat Fakültesi’nin 60. Kuruluş Yıldönümü ile Türkiye Dinler Tarihi Ekolünün kurucusu, Türkiye’nin ilk Dinler Tarihi Doktoru Prof. Dr. Hikmet TANYU’nun doktorasını tamamlamasının 50. Yıldönümü vesilesiyle düzenlenen Sempozyum “Türkiye’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü ve Geleceği” başlığı ile 04-06 Aralık 2009 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir. Sempozyumda, Türkiye’de Dinler Tarihi’nin bir bilim dalı olarak geçirdiği süreç bütün yönleri ile incelenmiştir. Sempozyum yedi oturum olarak planlanmıştır. Oturumlarda: Bir Disiplin Olarak Dinler Tarihinin Ortaya Çıkışı ve Türkiye’ye Yansımaları (I-II), İslam ve Türk Dünyasında Dinler Tarihi Çalışmaları (III), Tanzimat’tan Günümüze Türkiye’de Dinler Tarihi Çalışmaları (IV), Günümüz Türkiye’sinde Dinler Tarihi Çalışmaları (V-VI), Türkiye’de Yaygın ve Örgün Din Eğitiminde Dinler Tarihi Öğretimi (VII) konuları ele alınmıştır. Sempozyumun bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları VII- Türkiye’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü ve Geleceği adıyla yayınlanmış ve bilim dünyası ile paylaşılmıştır.
Türkiye Dinler Tarihi Derneği sempozyumlar serisinin dokuzuncusunu “Bütün Yönleriyle Yahudilik” başlığı ile ilgili olarak 18-19 Şubat 2012 tarihlerinde gerçekleştirmiştir. Sempozyum sekiz oturum olarak planlanmıştır. Oturumlarda: Teolojik Boyutuyla Yahudilik (Kutsal Kitap, İnanç ve İbadet (I), Farklı Din ve Kültür Coğrafyasında Yahudilik (II-III), Yahudilik Üzerine Yorumlar ve Yaklaşımlar (II-V), İslam İle Ortak Bazı Konular İtibariyle Yahudilik (VI), Yahudilikte Kadın ve Kadın Anlayışı (VII), Sosyal ve Siyasal Yansımaları Bakımından Günümüzde Yahudilik ve Türk-Yahudi İlişkileri (VIII) konuları ele alınmıştır. Sempozyumun bildirileri Dinler Tarihi Araştırmaları VIII- Bütün Yönleriyle Yahudilik adıyla yayınlanmış, okuyucu ile buluşturulmuştur.
Derneğin faaliyet programlarına, Dinler Tarihine katkıda bulunan değerli bilim insanlarına Armağan Kitabı hazırlanması ve yayınlanması da eklenmiştir. İlk armağan kitabı ülkemizde Dinler Tarihi disiplinin gelişmesinde büyük emeği geçen, aynı zamanda Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nin kurulmasında öncülük eden bilim insanlarından biri olan Prof. Dr. Abdurrahman KÜÇÜK için hazırlanmıştır. Armağan kitabı Prof. Dr. Ahmet Hikmet EROĞLU’nun editörlüğünde 2016 yılında Dinler Tarihi Araştırmaları Armağan Serisi:1- Türkiye’de Dinler Tarihi’nin Kurumsallaşması Sürecinde Prof. Dr. Abdurrahman KÜÇÜK başlığıyla; Prof. Dr. Durmuş Arık, Doç. Dr. Ahmet Aras, Doç. Dr. Cemil Kutlutürk editörlüğünde 2022 yılında Dinler Tarihi Yazıları – Prof. Dr. Mehmet Aydın’a Armağan başlığıyla; Prof. Dr. Durmuş Arık, Doç. Dr. Yasin Meral editörlüğünde 2022 yılında Dinler Tarihi Yazıları – Prof. Dr. Ömer Faruk Harman’a Armağan başlığıyla; Prof. Dr. Durmuş Arık, Prof. Dr. Mehmet Alparslan Küçük, Prof. Dr. Ramazan Adıbelli editörlüğünde 2023 yılında Dinler Tarihi Yazıları – Prof. Dr. Harun Güngör’e Armağan başlığıyla; Prof. Dr. Durmuş Arık, Prof. Dr. Nasuh Günay, Doç. Dr. Şevket Özcan editörlüğünde 2023 yılında Dinler Tarihi Yazıları – Prof. Dr. Ekrem Sarıkçıoğlu’na Armağan başlığıyla eserler yayımlanmıştır. Bir vefa göstergesi olarak Dernek, Armağan Serisi’ni sürdürecektir.
Dernek merkezinde son zamanlara kadar alanında uzman konuklar tarafından dinler tarihinin çeşitli konuları ile ilgili aylık seminerler düzenlenmiştir.
Dernek, tüzüğünde belirtildiği üzere, Türkiye’de Dinler Tarihi bilgisinin, kültürünün ve düşüncesinin gelişmesine, anlaşılmasına ve yaygınlaşmasına yönelik olarak imkanları ölçüsünde bilimsel faaliyetlerini sürdürmektedir.